Giải đáp câu hỏi về sinh học lớp 7 bài 15

Giới thiệu chung về giun đất

Giun đất là loài động vật không xương sống, thuộc ngành Chân khớp. Chúng có kích thước nhỏ, màu hồng hoặc nâu đỏ, thân mềm dẹt, không có chân. Giun đất sống chủ yếu trong lớp đất mặt, ăn các chất hữu cơ đang trong quá trình phân hủy.

Đặc điểm cơ thể

Cơ thể giun đất gồm 2 phần: phần trước và phần sau.

- Phần trước: gồm dạ dày và các tuyến tiêu hóa

- Phần sau: gồm tuyến sinh dục, hệ thống thần kinh và cơ quan trao đổi khí.

Da của giun đất không có lông, trên bụng có những nếp gấp giúp tăng diện tích hấp thụ. Miệng nằm ở phía bụng, hậu môn ở cuối thân.

Chức năng sinh lý

- Hô hấp: Thông qua da, hấp thu ôxy trực tiếp từ không khí đất

- Tuần hoàn: Giun đất không có mạch máu và tim. Máu lưu thông nhờ sự co bóp của cơ thể.

- Tiêu hóa: Thức ăn được nghiền nhỏ và tiêu hóa tại dạ dày rồi đưa khắp cơ thể qua đường mạch lưu thông.

- Bài tiết: Các chất thải được thải ra ngoài qua hậu môn.

Đặc điểm sinh thái và tập tính của giun đất

Hoạt động

- Giun đất hoạt động chủ yếu về đêm. Ban ngày chúng ở sâu trong lòng đất để tránh bị khô.

- Ban đêm chúng bò lên mặt đất để tìm kiếm thức ăn.

- Khi gặp nguy hiểm hay thời tiết khắc nghiệt, giun đất cuộn tròn thân mình lại.

Thức ăn

- Giun đất ăn các chất hữu cơ đang trong quá trình phân hủy như lá mục, xác động thực vật...

- Mỗi ngày một con giun đất trưởng thành có thể ăn gấp bằng trọng lượng của nó.

- Giun đất thải ra phân giun, giàu dinh dưỡng, tốt cho cây trồng.

Sinh sản

- Giun đất là loài lưỡng tính. Mỗi con đều có cả tuyến sinh dục đực và tuyến sinh dục cái.

- Chúng sinh sản bằng cách thụ tinh trong. Trứng được đẻ ra nở thành giun non sau 2-3 tuần.

- Một con giun đất trưởng thành có thể đẻ 200-300 trứng mỗi năm.

Vai trò của giun đất đối với đất và môi trường

Đối với đất

- Giun đất đào bới làm xới tơi lớp đất, cải thiện cấu trúc đất.

- Chúng thúc đẩy quá trình phân hủy hữu cơ và khoáng hóa nitơ từ các chất hữu cơ.

- Phân giun làm tăng độ phì nhiêu cho đất.

- Giun đất giúp oxy hóa lớp đất sâu, cải thiện độ thoáng khí cho đất.

Đối với môi trường

- Thúc đẩy quá trình phân hủy chất hữu cơ, giảm ô nhiễm môi trường.

- Giảm lượng chất thải hữu cơ trong đất.

- Giúp cân bằng hệ sinh thái trong đất.

Như vậy, có thể thấy giun đất có vai trò quan trọng trong việc cải tạo đất và bảo vệ môi trường.

Mối quan h* giữa giun đất và môi trường sống

Giun đất có mối quan h* mật thiết với môi trường sống (đất) của chúng. Các yếu tố môi trường ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động và sự phát triển của giun đất.

Độ ẩm

- Giun đất cần môi trường ẩm ướt, độ ẩm đất cao thuận lợi cho chúng hoạt động và sinh sôi.

- Đất quá khô khiến giun đất mất nước, ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất và thậm chí dẫn đến chết.

Thành phần cơ giới

- Giun đất thích sống trong đất sét, thịt đất tơi xốp, dễ đào bới.

- Đất cát chặt, đất đá sỏi khó khăn cho hoạt động của giun.

Chất dinh dưỡng

- Đất giàu chất hữu cơ, khoáng chất thuận lợi cho giun đất tìm kiếm thức ăn.

- Đất nghèo dinh dưỡng làm giảm quá trình phát triển và sinh sản của giun.

Như vậy, có thể thấy môi trường sống ảnh hưởng rất lớn tới quần thể và hoạt động của giun đất.

Ảnh hưởng của mưa đối với giun đất

Mưa là yếu tố tác động mạnh đến hoạt động và sự phát triển của giun đất. Tùy theo cường độ và thời gian mưa mà ảnh hưởng của mưa đối với giun đất có sự khác biệt.

Mưa vừa phải

- Làm tăng độ ẩm của đất, tạo điều kiện thuận lợi cho giun đất sinh hoạt.

- Giúp giun dễ dàng di chuyển và tìm kiếm thức ăn hơn.

- Tăng quá trình phân hủy hữu cơ, tạo thêm thức ăn cho giun đất.

- Tạo điều kiện cho giun đất sinh sản nhiều hơn.

Mưa lớn

- Làm ngập lớp đất mặt, giun đất có thể bị chết do ngạt thở.

- Gây xói mòn, sạt lở làm phá hủy môi trường sống.

- Làm trôi giảm dinh dưỡng trong đất, ảnh hưởng tới nguồn thức ăn.

Như vậy, mưa vừa phải có lợi cho giun đất nhưng mưa quá lớn lại gây hại. Cần lưu ý điều chỉnh hoạt động canh tác để bảo vệ quần thể giun đất sau những trận mưa lớn.

Tìm hiểu & tham khảo về Sinh Học 7 Bài 15