Lịch sử 11 bài 5: Nhật Bản thời Minh Trị

Giới thiệu chung về bài 5 Lịch sử lớp 11

Bài 5 Lịch sử lớp 11 có tên gọi "Những cuộc cách mạng tư sản và phong trào dân tộc đầu thế kỷ XX". Đây là một bài học quan trọng trong chương trình lịch sử lớp 11, giúp học sinh hiểu rõ những biến động lớn về chính trị, xã hội ở các nước tư bản cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Một số nội dung chính

• Cách mạng 1905 - 1907 ở Nga
• Cách mạng Tân Hợi 1911 ở Trung Quốc
• Cách mạng Tháng Mười Nga 1917
• Phong trào đòi quyền tự quyết dân tộc ở Ấn Độ
• Tác động của các sự kiện lớn đến thế giới

Cách mạng 1905-1907 ở Nga

Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, nền kinh tế Nga sa sút nghiêm trọng, nhân dân sống trong cảnh cùng cực. Chính sách đàn áp dã man của chế độ Sa hoàng khiến nhân dân Nga nổi dậy.

Nguyên nhân

- Kinh tế Nga bị tàn phá do Chiến tranh Nga - Nhật (1905).

- Đời sống nhân dân khốn khổ do chính sách bóc lột của chế độ Sa hoàng.

- Tình trạng thất nghiệp, đói nghèo diễn ra tràn lan.

Diễn biến

- Tháng 1/1905, công nhân Nga biểu tình đòi cải thiện đời sống, bị đàn áp đẫm máu.

- Tháng 10/1905, bãi công lan rộng, Liên đoàn Công nhân Nga ra đời.

- Tháng 12/1905, quân đội Nga đứng lên làm cuộc đảo chính, buộc Sa hoàng phải nhượng bộ (ban hành Hiến pháp).

Kết quả

- Chế độ quân chủ chuyên chế Nga bị lung lay nghiêm trọng.

- Góp phần chuẩn bị điều kiện cho Cách mạng Tháng Mười năm 1917 thành công.

Cách mạng Tân Hợi 1911 ở Trung Quốc

Cuối nhà Thanh, chế độ phong kiến Trung Quốc đã rơi vào khủng hoảng trầm trọng. Cách mạng Tân Hợi 1911 do Tôn Trung Sơn lãnh đạo đã lật đổ được chế độ phong kiến phương Đông cổ xưa nhất thế giới lúc bấy giờ.

Nguyên nhân

- Sự bạc nhược, thối nát của chế độ phong kiến nhà Thanh.

- Sự xâm nhập của chủ nghĩa đế quốc khiến Trung Quốc rơi vào tình trạng bán thuộc địa.

- Đời sống nhân dân ngày càng cùng khổ dưới sự bóc lột, áp bức.

Diễn biến

- Tháng 10/1911, khởi nghĩa Wuchang nổ ra, lập chính phủ cách mạng Nam Kinh.

- Các tỉnh miền Nam đã lần lượt đứng về phe cách mạng.

- 1912, Tôn Trung Sơn tuyên bố thành lập nước Cộng hòa Trung Hoa.

Ý nghĩa

- Lật đổ được chế độ phong kiến cổ hơn 2000 năm tuổi ở Trung Quốc.

- Mở đầu thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ ở Trung Quốc.

- Đánh dấu sự chuyển biến lớn về tư tưởng chính trị ở Trung Quốc.

Kết luận

Cách mạng Nga 1905-1907 và Cách mạng Tân Hợi 1911 ở Trung Quốc đã mở đường cho các cuộc cách mạng sau này. Đây đều là những cuộc cách mạng tư sản dân chủ do giai cấp tư sản lãnh đạo nhằm lật đổ chế độ phong kiến độc tài.

Chúng đã góp phần thúc đẩy phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc và phong trào công nhân quốc tế phát triển mạnh mẽ hơn trong những thập kỷ tiếp theo.

Tìm hiểu & tham khảo về Lịch Sử Bài 5 Lớp 11