Phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học theo chương trình mới

Phẩm chất và năng lực của học sinh tiểu học trong Chương trình giáo dục phổ thông mới

Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng dựa trên phương châm lấy người học làm trung tâm. Mục tiêu của chương trình là phát triển toàn diện các phẩm chất và năng lực của học sinh, trong đó có học sinh tiểu học.

5 phẩm chất của học sinh tiểu học cần được phát triển

Theo chương trình giáo dục phổ thông mới, 5 phẩm chất cần được phát triển ở học sinh tiểu học bao gồm:

• Yêu nước
• Nhân ái
• Chăm chỉ
• Trung thực
• Trách nhiệm

Các phẩm chất này được cụ thể hóa cho phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học. Chẳng hạn, phẩm chất yêu nước ở cấp tiểu học được thể hiện ở việc học sinh biết yêu quý và tự hào về truyền thống dân tộc, có ý thức bảo vệ môi trường sống xung quanh, có thái độ tích cực đối với các hoạt động của lớp và nhà trường.

10 năng lực cần phát triển ở học sinh tiểu học

10 năng lực cần được phát triển ở học sinh tiểu học gồm:

1. Năng lực giao tiếp và hợp tác
2. Năng lực tự chủ và tự học
3. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
4. Năng lực tư duy
5. Năng lực đạo đức
6. Năng lực thẩm mỹ - nghệ thuật
7. Năng lực thể chất
8. Năng lực nhận thức
9. Năng lực công nghệ
10. Năng lực ngôn ngữ và văn học

Các năng lực này được hình thành và phát triển phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và nhu cầu phát triển của trẻ tiểu học. Chẳng hạn, năng lực giao tiếp và hợp tác ở cấp tiểu học thể hiện ở khả năng nghe, nói, đọc, viết, làm việc theo cặp, nhóm của các em.

Ý nghĩa của việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học

Việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học có ý nghĩa rất quan trọng, cụ thể:

• Giúp hình thành nhân cách tốt đẹp, phát huy tiềm năng của trẻ
• Giúp trẻ có những phẩm chất tốt đẹp như trung thực, trách nhiệm, yêu thương...
• Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, giao tiếp,... của trẻ
• Chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào cấp học cao hơn
• Đáp ứng nhu cầu phát triển toàn diện của trẻ tiểu học

Phẩm chất, năng lực giúp trẻ hình thành nhân cách tốt đẹp

Trẻ em tiểu học đang trong giai đoạn hình thành nhân cách. Do đó, nếu được phát triển đầy đủ các phẩm chất và năng lực, trẻ sẽ dần hình thành nên những phẩm chất tốt đẹp như lương thiện, trung thực, yêu thương con người và cuộc sống. Đây chính là nền tảng để xây dựng nhân cách con người.

Phẩm chất, năng lực thúc đẩy khả năng sáng tạo và tiềm năng của trẻ

Khi các em được phát triển các năng lực như năng lực sáng tạo, giải quyết vấn đề, giao tiếp,... sẽ giúp khơi dậy tiềm năng và khả năng sáng tạo của trẻ. Trẻ biết cách giải quyết các vấn đề một cách sáng tạo, tư duy linh hoạt và có khả năng trình bày suy nghĩ của mình.

Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học

Theo chương trình giáo dục phổ thông mới, việc phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học cần định hướng theo một số nguyên tắc sau:

• Phát triển đồng bộ, hài hòa các phẩm chất và năng lực
• Phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và nhu cầu phát triển của từng lứa tuổi học sinh
• Kế thừa và phát triển nền tảng phẩm chất và năng lực đã được hình thành ở cấp học trước
• Duy trì sự liên thông và logic về nội dung giữa các phẩm chất và năng lực ở các cấp học

Phát triển phù hợp đặc điểm tâm sinh lý và nhu cầu của trẻ

Mỗi lứa tuổi học sinh tiểu học có những đặc điểm về thể chất, trí tuệ, tâm sinh lý khác nhau. Do đó, việc phát triển các phẩm chất và năng lực của trẻ cần căn cứ vào đặc điểm của từng lứa tuổi để có cách tiếp cận phù hợp, hiệu quả.

Kế thừa và phát triển các nền tảng đã có từ trước

Chương trình giáo dục mới cũng chú trọng tính kế thừa và phát triển. Nghĩa là những phẩm chất, năng lực nào đã được hình thành từ cấp học trước (như mầm non) thì tiếp tục được củng cố, phát triển ở cấp tiểu học. Đảm bảo sự liên thông, logic và phù hợp với sự phát triển của trẻ.

Biện pháp phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học

Để phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh tiểu học, nhà trường và giáo viên cần triển khai có hiệu quả một số biện pháp sau:

• Thiết kế chương trình, nội dung bài học phù hợp với từng yêu cầu cụ thể về phẩm chất và năng lực cần phát triển
• Đa dạng hóa các hoạt động trải nghiệm, hoạt động trong nhóm nhỏ để phát triển năng lực cho trẻ
• Khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động, dự án học tập phát triển năng lực và phẩm chất
• Sử dụng các biện pháp đánh giá phù hợp để đo lường chính xác kết quả phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh
• Chú trọng phương pháp dạy học hiện đại, xây dựng môi trường học tập sáng tạo thúc đẩy phát triển năng lực cho trẻ.

Các bạn có thể tham khảo thêm nguồn khác: