Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
Một bắp cơ là một tổ chức phức tạp gồm nhiều bó cơ, mỗi bó cơ lại chứa rất nhiều sợi cơ. Các sợi cơ này được tạo nên từ hàng trăm tế bào cơ xếp song song. Hiểu rõ cấu tạo của bắp cơ và tế bào cơ là điều quan trọng để nắm bắt hoạt động của hệ cơ trong cơ thể.
Cấu tạo bắp cơ
Một bắp cơ có cấu tạo bao gồm:
- Đầu cơ: Là phần của bắp cơ gắn vào xương
- Bụng cơ: Là phần giữa của bắp cơ, chứa các bó cơ
- Các bó cơ: Gồm nhiều sợi cơ xếp song song
- Sợi cơ: Gồm hàng trăm tế bào cơ xếp theo hàng dọc
Cấu tạo tế bào cơ
Tế bào cơ có cấu tạo đặc biệt, phù hợp với chức năng co giãn của nó trong bắp cơ:
- Hình dạng dài, trụ tròn
- Nhiều nhân hình ovan, nằm ở giữa tế bào
- Có nhiều sợi myofibrin trong tế bào, gồm các sợi đậm và sợi mờ
- Chứa nhiều ty thể, cung cấp năng lượng cho quá trình co cơ
Hoạt động của bắp cơ và tế bào cơ
Để hiểu cách bắp cơ hoạt động, chúng ta cần tìm hiểu về cơ chế co cơ ở cấp độ tế bào.
Cơ chế co cơ ở tế bào cơ
Tế bào cơ có khả năng co lại và giãn ra nhờ sự tương tác giữa các sợi myofibrin trong tế bào. Quá trình co cơ diễn ra như sau:
- Xung động từ tế bào thần kinh truyền tới tế bào cơ
- Xung động khích lệ phóng thích ion canxi trong tế bào cơ
- Ion canxi gắn vào sợi myofibrin, khiến sợi đậm và sợi mờ bám vào nhau
- Sợi đậm trượt trên sợi mờ, khiến tế bào cơ co lại
- Khi ion canxi được loại bỏ, sợi đậm rời sợi mờ, tế bào cơ giãn ra
Hoạt động của bắp cơ
Khi một bắp cơ nhận được xung động từ hệ thần kinh, các tế bào cơ trong bắp cơ sẽ đồng loạt co lại. Sự co rút của hàng trăm tế bào cơ khiến toàn bộ bắp cơ rút lại, tạo nên chuyển động của cơ thể.
Các bài tập và ví dụ về sinh lớp 8 bài 9
Để rèn luyện và kiểm tra kiến thức về #bài_9_sinh_lớp_8, các em học sinh có thể thực hành các bài tập sau:
Bài tập về cấu tạo bắp cơ
Câu hỏi: Điền vào chỗ trống thích hợp trong câu sau: "Một bắp cơ gồm nhiều ______ cơ, mỗi bó cơ lại chứa nhiều ______ cơ, mỗi sợi cơ gồm nhiều ______ cơ xếp theo hàng dọc."
Đáp án: Một bắp cơ gồm nhiều bó cơ, mỗi bó cơ lại chứa nhiều sợi cơ, mỗi sợi cơ gồm nhiều tế bào cơ xếp theo hàng dọc.
Bài tập về cấu tạo tế bào cơ
Câu hỏi: Phát biểu nào dưới đây là đúng về cấu tạo tế bào cơ?
A. Hình dạng tròn, có một nhân ở giữa
B. Hình dạng dài, trụ tròn, có nhiều nhân hình ovan
C. Chứa nhiều lục lạp, ít ty thể
D. Không có sợi myofibrin trong tế bào
Đáp án: B. Hình dạng dài, trụ tròn, có nhiều nhân hình ovan
Bài tập tình huống về hoạt động của bắp cơ
Câu hỏi: Khi một vận động viên cử tạ nâng một quả tạ nặng lên, các bắp cơ của cánh tay anh ta sẽ hoạt động như thế nào?
Đáp án: Khi vận động viên nâng quả tạ nặng lên, các bắp cơ của cánh tay sẽ nhận được xung động từ hệ thần kinh. Các tế bào cơ trong bắp cơ sẽ đồng loạt co lại nhờ sự tương tác của các sợi myofibrin, khiến toàn bộ bắp cơ rút lại và nâng quả tạ lên.
Kết luận
Bài 9 trong #sinh_lớp_8 cung cấp kiến thức nền tảng quan trọng về cấu tạo và hoạt động của bắp cơ và tế bào cơ. Bằng cách nắm vững lý thuyết và thực hành các bài tập liên quan, các em học sinh sẽ hiểu rõ hơn về hệ cơ và cơ chế co cơ trong cơ thể. Điều này không chỉ giúp các em học tốt môn sinh học mà còn là nền tảng để hiểu sâu hơn về các vấn đề liên quan đến sức khỏe và hoạt động của cơ thể con người.